Nu op de radio: Archipel in de ochtend

Zuidwestelijke Delta wordt ongeevenaard watersportgebied

Binnen 10 jaar zal de Zuidwestelijke Delta zijn uitgegroeid tot het absolute topgebied voor water- en walrecreatie. Deze conclusie kan worden getrokken uit het feit, dat minstens 30 gemeenten in dit deel van het land met planontwikkeling op dit gebied doende zijn. Bij al deze ontwikkelingen zijn bescherming tegen overstromingen, dynamiek van water en natuur en bruikbaarheid van land en water de bepalende elementen.

Essentiële visies zijn inmiddels verwoord en/of vastgesteld; een deel van de hieruit voortvloeiende projecten is reeds in uitvoering en eind volgend jaar zal de besluitvorming over grote infrastructurele werken op rijksoverheidsniveau kunnen plaatsvinden. Er zal aanzienlijk meer dan een miljard euro worden geïnvesteerd in de wetenschap, dat de economische effecten een dergelijke investering alleszins zullen rechtvaardigen.

Deze conclusies waren te trekken na afloop van Het Zeeuws Palaver. Dit vormt een onderdeel van de Schout & Schepenen race, die zaterdag vanuit Sint-Annaland (gemeente Tholen) door maar liefst 18 Colleges van Burgemeester en Wethouders van Zeeuwse, Zuid-Hollandse en Brabantse gemeenten aan boord van authentieke platbodems (hoogaarzen en hengsten) voor de vierde keer werd gevaren en werd gewonnen door de gemeente Hulst.

Dit evenement is bedoeld om de bestuurders van de Deltagemeenten meer te betrekken bij het belang van de ontwikkeling van de watersport- en walrecreatiesector. In de Delta zijn ruim 30 (deel)gemeenten doende met de ontwikkeling van de watersport- en walrecreatiesector. Dit zijn Bernisse, Dirksland, Goedereede, Hellevoetsluis, Middelharnis en Oostflakkee, die met elkaar en derden de intentieverklaring "Zicht op het Haringvliet-Hollandsch Diep- Krammer Volkerak" zijn aangegaan. Alsmede Ouddorp, Scharendijke, Den Osse, Brouwershaven, Herkingen, Battenoord en Bruinisse die met elkaar en derden naar de ontwikkeling Brouwersdam en Grevelingen kijken en 14 gemeenten, die daadkrachtig samenwerken binnen het project Brabant aan Zee. Dit zijn Steenbergen, Woudrichem, Werkendam, Aalburg, Breda, Oosterhout, Drimmelen, Geertruidenberg, Bergen op Zoom, Roosendaal, Halderberge, Tholen, Moerdijk (w.o.Willemstad). Daarnaast zijn ook gemeenten als Vlissingen, Sluis (w.o. Breskens) en Hulst rondom de Westerschelde met plannen bezig.

Brouwersdam en Grevelingen
De op stapel staande projecten zijn divers, zo lichtte de secretaris van het Natuur- en Recreatieschap Leo Klaassen toe. Plannen voor Brouwersdam en de 117 km2 grote Grevelingen omvatten binnen de doelstelling de dynamiek van het gebied in meerdere opzichten te vergroten ondermeer het terugbrengen van een (beperkte) getijdenbeweging van maximaal 1 meter, een schutsluis naar de Noordzee, de realisatie van de Duurzame Jachthaven van de Toekomst, een energieopwekkende getijcentrale, een doorlaat voor zout water van de Grevelingen naar het Volkerak Zoommeer (ter bestrijding van de blauwalg), aanlegplaatsen voor de bruine vloot, faciliteiten voor de duiksport en een intensievere natuurbeleving.
 
De energie-opwekkende getijcentrale, kan, aldus de directeur van Rijkswaterstaat Zeeland Hans van der Togt, ook worden gebruikt voor opslag én naar zee pompen van water, wanneer de waterstanden in Maas en Rijn te hoog dreigen te worden. Volkerak-Zoommeer en Grevelingen met elkaar verbinden zal de totale opslagcapaciteit van water enorm verhogen, waardoor de komende decennia het veiligheidsaspect goed op orde zal zijn. Bovendien maakt het zout maken van het Volkerak-Zoommeer het mogelijk hier in het kader van een verdere verduurzaming van deze sector ook mosselzaad invang installaties (MZI's) te situeren. Hierdoor hoeft op andere wateren als Grevelingen en Oosterschelde de watersportrecreatie niet verder te worden beperkt.

De innovatieve getijcentrale, die overigens een grote toeristische attractie belooft te worden, zal de eilanden Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland (samen meer dan 50.000 huishoudens) op electriciteitsgebied zelfvoorzienend maken. Bij de Grevelingendam wil men ondermeer zeilscholen en botenverhuurbedrijven situeren en dit gebied verder ontwikkelen als locatie voor wind- en kitesurfers. Ook zijn er plannen voor een optimaal duurzaam Ecohotel, ecolodges en een verdere verlenging van de historische tramlijn van de RTM, een summer- en allseasonsboulevard, resp. aan de zee en Grevelingenzijde van de Brouwersdam.
Momenteel kent de Grevelingen ruim 20 jachthavens met ca. 5000 ligplaatsen en een aantal openbare aanlegaccommodaties. Bij elkaar opgeteld maken naast de vaste ligplaatshouders bijna 50.000 passanten hiervan jaarlijks gebruik. Voorzien is in een uitbreiding met 2000 ligplaatsen.

Het gedachte investeringsniveau gekoppeld aan de MIRT-verkenning en de uitvoering van de Studie Zicht op de Grevelingen zal ca 1 mrd euro bedragen. MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport en wordt gecoördineerd door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Grote investeringen in de infrastructuur van ons land worden met behulp van dit MIRT genomen.

Duurzame jachthaven van de toekomst
Een particulier initiatief is het plan voor de Duurzame Jachthaven van de Toekomst, die in de voormalige werkhaven Middelplaat nabij de Brouwersdam aan Zeeuwse zijde gaat worden gerealiseerd. Begin 2012 zal met de aanleg worden gestart. Nederlands grootste leisure-architect Thijs Zeelenberg ziet bouw en exploitatie van dit project als een waardevolle economische bijdrage aan het bestrijden van de krimp van Zeeland, die vanaf  2025 merkbaar zal zijn. Directeur Koos de Vos van de NV Economische Impuls Zeeland lichtte de in zijn opdracht vervaardigde Maatschappelijke Economische Effect Rapportage (MEER) van dit plan toe. Zo zal de investering van ca 235 miljoen euro gedurende vier jaar in totaal € 173 miljoen opleveren aan toegevoegde waarde voor de regio Overig Zeeland. Tijdens de bouw (3 jaar) levert dit project 871 en na voltooiing 271 voltijdbanen op, waarvan 50 procent in de omliggende regio. Na het 6e jaar zullen de toeristisch-recreatieve bestedingen € 42.8 mio per jaar bedragen, waarvan de toegevoegde waarde € 32.1 mio zal zijn, goed voor 525 voltijdbanen ofwel werkgelegenheid voor zo'n 780 mensen De Gemeente Schouwen-Duiveland zal dan jaarlijks ca. € 1.1 mio belastingen extra incasseren.

De Duurzame Jachthaven van de Toekomst gaat bestaan uit opgespoten eilanden met passende vormen van (recreatieve) verblijfsaccommodatie en 800 hiertussen en hieromheen gesitueerde ligplaatsen.
Er komen een nautische kade, beschutte haventjes, een hotel-, congres-, kennis- en innovatiecentrum, een botenwasserette en een aantal bedrijfsvestigingen. Zowel bij bouw als exploitatie staat duurzaamheid in de verstgevorderde vormen voorop.

Vaargedrag
In 2009 is overigens onderzoek gedaan naar het Vaargedrag in de Zeeuwse Delta. Hieruit is gebleken, dat 50 procent van de watersporters ouder is dan 50 jaar, dat 43 procent van de schepen kinderen en 21 procent een hond aan boord heeft. 71 procent van de schepen is een zeiljacht; 24 procent een motorjacht. De gemiddelde scheepslengte is met 10, 6 m groter dan elders in Nederland. Gemiddeld wordt 56 dagen per jaar gevaren, waarvan men 47 nachten aan boord doorbrengt.

Een 8,1 is het beoordelingscijfer, dat de ondervraagde watersporters geven voor de beleving van de Delta. Een hoger cijfer is in ons land niet eerder gegeven.

Het bedrijfsleven binnen de Delta speelt - zo werd duidelijk uit de monden van Delta directeur Peter Boerma en Jaap Wielaart van de Kring van Zuidwestelijke Rabobanken - steeds meer in op watersportevenementen. Zo stimuleert Energiebedrijf Delta het grootste Zeeuwse wedstrijdzeilgebeuren, de DeltaWeek (2 t/m 11 juli). Daarnaast blijkt uit een project van Zuidwestelijke Rabobanken dat een groep ondernemers rondom deze Delta Week een veelheid aan activiteiten wil opzetten.

Namens de watersportvereniging Breskens en Jachthaven Breskens BV wees Jaap Hennekeij op 'het wenkend perspectief' dat het mogelijk maakt Breskens te doen uitgroeien tot hét internationale zeezeilcentrum van Nederland. Goede samenwerking tussen overheden en private partijen is hiervoor essentieel. Al met al kan derhalve worden geconcludeerd dat het Deltagebied de komende jaren fors aan belangrijkheid voor watersporters en walrecreanten gaat winnen.

In Nederland zijn 4200 watersportbedrijven actief, met 30.000 arbeidsplaatsen goed voor een (directe en indirecte) omzet van 2,5 miljard. Het aantal jachthavens bedraagt ca. 1050. Het aantal ligplaatsen in het water is ca. 180.000. Het totaal aantal vaartuigen (incl. surfplanken etc) is 1 miljoen en er zijn 1.5 miljoen watersporters. De gemiddelde dagbesteding per varend schip is € 80. De watersport heeft ook gunstige economische effecten voor andere sectoren. Zo kent een watersportgemeente per 10.000 inwoners gemiddeld 40,2 horecabedrijven. In andere gemeenten is dit getal 31,7. In binnensteden zorgt realisatie van jachthavens voor een opwaardering van het belendende gebied en de bedrijfsmatige activiteiten aldaar.